Article

  1. หน้าหลัก
  2. ธรรมทาน
กันยายน
2567
3 ก.ย. 67 8 ก.ย. 67 13 ก.ย. 67 14 ก.ย. 67 26 ก.ย. 67
มีคำถามที่น่าสนใจจากผู้เข้าร่วมฟังการบรรยายธรรม เมื่อวันที่ 11 กันยายน 2567 ว่า “ปัญญาคิดและ ปัญญาญาณต่างกันอย่างไร”

หากจะตอบคำถามนี้ด้วยคำพูด
จึงต้องใช้ปัญญาคิด
ปรุงแต่งขึ้นมาเป็นถ้อยคำ
เพื่อให้เข้าใจสื่อสารกันได้
แต่ความเข้าใจนั้นก็เป็นสิ่งปรุงแต่งทางความคิดอยู่ดี

คนเราโดยทั่วไปใช้ปัญญาคิดอยู่แทบตลอดเวลา คิดงานคิดการ คิดแก้ปัญหา คิดทำมาหากิน รวมถึงคิดมาก คิดฟุ้งซ่าน คิดดี คิดชั่ว คิดกุศล คิดอกุศล ทุกอย่างขับเคลื่อนด้วยปัญญาคิด
เมื่อคิดขึ้นมาแล้วก็ไหลไปสู่อารมณ์ ตามความคิด ที่คิดขึ้นมา คือการปรุงแต่งทางความคิดนั่นเอง

ความคิดนั้นต่อเนื่องแทบไม่มีช่องว่าง เหมือนเป็นเสียงในหัวตลอดเวลา ใจจึงหลงเป็นอวิชชาเข้าใจว่าสิ่งนี้คือเรา เป็นตัวเป็นตนของเรา เหมือนการหลับไหลอยู่ในความฝันไม่เคยตื่น

คำว่าตื่นรู้ในที่นี้ คือตื่นขึ้นมารู้เห็นตัวเองว่ากำลังคิดอยู่ เพื่อที่จะเป็นอิสระจากความคิด

การจะเห็นได้ว่าตัวเองกำลังคิด
เราจึงต้องแยกตัวออกจากความคิด
ดังนั้นจึงมีอุบายมากมายในการปฏิบัติ เพื่อแยกตัวออกจากความคิดนี้
จำเป็นต้องทำให้ความคิดลดน้อยถอยลง
สกัดความต่อเนื่องของความคิด

ในความเงียบ ที่เกิดขึ้นเป็นห้วงๆ ขณะที่เรากำลังเจริญสตินั้น
ปัญญาญาณจึงปรากฏตัวขึ้น

ข้าพเจ้าขอสมมุติเรียกปัญญาญาณว่าเป็น
“ปัญญาที่เกิดขึ้นในความเงียบ” หรือ
“ปัญญาที่เกิดขึ้นจากการไม่คิด”

ในความเงียบนั้นจึงเกิดญาณในการรู้เห็น สิ่งต่างๆที่เกิดกับกายและใจนี้ ไม่ว่าร่างกายความคิดและอารมณ์
เหมือนเวลาที่พูดน้อยลง
ก็จะได้ยิน และเห็นมากขึ้น

และไม่ว่าจะรับรู้อะไร ความคิดก็จะแสดงความคิดเห็นต่อสิ่งนั้นเสมอ

ผู้มีสมาธิตั้งมั่นเท่านั้น จึงจะไม่ไหลไปตามกระแสของความคิด จะเป็นการ “เห็นโดยไม่เข้าไปเป็น” โดยอัตโนมัติ

เพราะเมื่อไหร่ที่ไหลไปตามกระแสของความคิด
ปัญญาญาณก็ปิดตัวลง

สติจึงต้องมีกำลังตั้งมั่นมากพอ ผ่านการเจริญสติ และไม่เข้าไปในความคิด จนเกิดเป็นความเคยชิน

อย่างไรก็ตามคำอธิบายเหล่านี้ล้วนเป็นการปรุงแต่งทางความคิด แม้ว่าความเข้าใจจะเกิด แต่ก็เป็นเพียงปัญญาคิด

ปัญญาคิดที่สร้างอัตตาตัวตนขึ้นมานั่นเอง
ปัญญาคิดนั้น ยิ่งเข้าใจมาก รู้มาก ก็จะสร้างอัตตาตัวตน ยิ่งใหญ่ขึ้น
ต้องอาศัยสติเข้ามาเห็นตัวเอง หรือครูบาอาจารย์ที่สามารถตักเตือนได้ ก็จะสามารถออกจากอาการได้เร็ว

การปฏิบัติและเข้าไปรู้เห็นอาการเหล่านี้ด้วยตนเองเท่านั้นจึงจะเป็นปัญญาที่แท้จริง

อ.บี เพื่อนรู้สึกตัว
14 ก.ย. 67